Piloci w Groom Lake

PILOCI W GROOM LAKE

Przez wiele lat Groom Lake istaniało jedynie w świadomości niewielu osób. Upłynęło prawie pół wieku, zanim rozpoczęło się odtajnianie niektórych dokumentów dotyczących dzialalności i programów realizowanych w miejscu, którego nie było na mapie. W pogoni za informacjami zapomniano prawie o tych, którzy siedzieli za kokpitem prototypu nowej maszyny i często ryzykowali życie. Wielu zapłaciło najwyższą cenę... Ta skromna strona jest wyrazem nie tylko pamięci, ale także podziwu dla ich wytrwałości, ambicji i patriotyzmu.

P R O G R A M O X C A R T

Piloci (kierowcy - tak ich nazywano) A-12 i YF-12 wchodzący do prgramu OXCART musieli wykazać się nie tylko znakomitymi umiejętnościami pilotażowymi, ale także mieli stanowić elitę, która sprawdzi się w niecodziennych misjach wywiadowczych. Wśród wielu wymogów (wysokiej klasy pilot samolotów myśliwskich, emocjonalnie zrównoważony, z odpowiednią motywacją) stawianych tym najlepszym trzeba było mieć odpowiedni wiek: 25-40 lat, odpowiedni wzrost i wagę (poniżej 183cm wzrostu). Selekcja była bardzo ostra. Kandydaci przechodzili wielokrotnie różnego rodzaju testy, których autorstwo przypisuje się CIA - zwłaszcza sprawom dotyczącym pracy w warunkach najwyższej tajności. Na końcu wybrano następujące osoby: William L. Skliar, Kenneth S. Collins, Walter Ray, Alonzo Walter, Mele Vojvodich, Jack W. Weeks, Ron "Jack" Layton, Dennis B. Sullivan, David P. Young, Francis Murray, i Russell Scott. W listopadzie 1961 przeniesiono ich ze służby wojskowej do "cywila", jako że wstępując do programu każdy musiał być pracownikiem CIA.

Piloci testowi CIA - program OXCART

Mele Voyvodich
artVojvodich.jpg (7464 bytes)

Ur. w 1929, Steubenville/Ohio. Squadron Officer School w Maxwell Air Force Base, Ala., 1956 - the National War College, Fort Lesley J. McNair, Washington, D.C. - 1971, odznakę pilota otrzymał w sierpniu 1950 w bazie Nellis, Nv., w Korei odbył 125 lotów bojowych. Odbył służbę w: Japonii, Hawajach. Od lipca 1960 do stycznia 1963 służył w bazie Nellis w Skrzydle 4520 jako szef operacji. Przeniesiony do Sztabu Operacji Specjalnych. W listopadzie 1968 służył jako dowódca Atmospheric Weapons Division - wydział Dowództwa Obrony Powietrzno-Kosmicznej w bazie Ent, Colorado. Od 1971 Dowódca Operacji 67 Skrzydła Taktyczno-Wywiadowczego w bazie Bergstorm, Texas. 1972-służba w Tajlandii - 135 misji bojowych w pd-wsch Azji. Od 1973-szef Działu Analiz Taktycznych w bazie Eglin, w 1974 awansowany jako szef Sił Taktycznych w Kwaterze Głównej Sił Powietrznych, 1977-zastępca Szefa Sztabu. 01.05 1980 awans - generał major. Jako pilot CIA w Groom Lake wykonywał szereg testów. Podczas jednego z takich lotów część elektroniki pokładowej - system kontroli stabilizacji lotu - uległa awarii. Vojvodich katapultował się na wysokości 30m nad pasem startowym.

Denny Sullivan

Ur. w 1927, Chippewa Falls, Wisconsin. 1950 - kończy naukę w Akademii Marynarki Wojennej w Annapolis ze stopniem naukowym (bachelor of science degree), z drugą lokatą porucznika USAF w kraju. Na Uniwersytecie G. Washington'a uzyskuje kolejny tytuł naukowy (master degree), zostaje także absolwentem Zaawansowanych Programów Zarządzania na Uniwersytecie Carnegie-Mellon w Pitsburgh'u. Staje się członkiem kolegium szefostwa sztabów w bazie Maxwell, Alabama oraz National War College w Fort Lesley J. McNair, Waszyngton. Pierwsze treningi pilotażu odbywał w bazie Randolph, Texas, dalej w bazie Williams, Arizona oraz w bazie Nellis, Nevada. Od 1952 walczył w Korei - ponad 100 misji bojowych. Lata 1957-60 służył w bazie Harmon na Nowej Funlandii, a następnie w bazie McChord, Washington. Od 1963-68 był oficerem do spraw specjalnych w Kwaterze Głównej Sił Powietrznych. Wtedy też został przydzielony do Kwatery Głównej Sił Kosmiczno-Powietrznych w bazie Ent, Colorado. W 1970 uzyskał dyplom na kierunku Spraw Międzynarodowych Uniwersytetu G. Washington'a. W latach 1970-72 służył jako Szef Operacji i Zastępca Dowódcy 9 Skrzydła Rozpoznania Strategicznego - baza Beale, California - jedyne wówczas miejsce, gdzie stacjonowały SR-71. W 1975 gen. Sullivan objął stanowisko dowódcy jedynego Skrzydła, które zajmowało się szeroko pojętymi zagadnieniami nawigacji (baza Mather, California). W 1978 został zastępcą Szefa Sztabu odpowiedzialnego za szkolenia w bazie Randolph. Na tym stanowisku odpowiadał za programy treningowe w 11 bazach i kilkunastu filiach (wydziałach). Potem objął dowództwo 12 Dywizji Powietrznej w bazie Dyess, Texas - aż do 1981. W chwili przejścia na emeryturę gen. Sullivan pełnił funkcję Dowódcy-dyrektora w Cheyenne Mountain Complex, znanego jako North American Aerospace Defense Command (NORAD) z siedzibą w bazie Peterson, Colorado.

Kenneth S. Collins

Ur. w Leavenworth, Kansas. Latem 1950 rozpoczął treningi pilotażu w bazie Goodfellow, Texas, potem Vance, AFB. W 1952 dobrowolnie poprosił o przydział do Korei. Tam został zakwalifikowany do 18 Eskadry Rozpoznania Taktycznego. W Korei (15 Eskadra) wykonał 113 lotów bojowych. Po powrocie ponownie został przydzielony do 18 Eskadry jako instruktor RF-80 i RF-84F. Do roku 1959 przebywał z misją szkoleniową w Niemczech szkoląc kadetów na samolotach RF-80. Po powrocie otrzymał przydział do bazy Shaw, jako dowódca lotów i oficer operacyjny. W 1960 zgłosił się do NASA do badań nad tajnym programem kosmicznym. To doprowadziło go wprost do programu A-12 OXCART. Pierwszy lot A-12 wykonał 6 lutego 1963. Na początku 1967 pierwsza faza lotów ekperymentalnych dobiegał końca - w związku z przeniesieniem operacyjnym na Okinawę. Tam wykonał 13 lotów zwiadowczych. Jego misje zostały nagrodzone medalami (Distinguished Flying Cross, Intelligence Star). Po zakończeniu programu A-12 pułkownik Collins otrzymał przydział do 9 Strategicznego Skrzydła (część SAC) w Beale, California. Tam rozpoczął loty na SR-71 Blackbird. Przechodząc na emeryturę był Zastępcą Szefa Wywiadu (1980).

Frank Murray

Ur. 21 września 1937 w San Diego, California. Po ukończeniu St. Augustine High School w 1948 zaciągnął się do Sił Powietrznych. Ukończył A&E Mechanics School i w randze sierżanta został przyjęty do programu ćwiczeń dla kadetów. W kwietniu 1952 służył w bazach Columbus, Mississippi i Laredo, Texas. Jako porucznik został przeniesiony do baz Laughlin, następnie Luke, gdzie doskonalił swoje umiejętności na T-33 i F-84B. W 1963 Murray został przydzielony do 1129 Special Activity Squadron w Groom Lake, gdzie latał na F-101 i T-33. Wkrótce został przydzielony do programu CIA - OXCART latając na A-12. W programie uczestniczył aż do jego zakończenia (1968). Nowy przydział otrzymał do bazy Tyndall, Florida. Tam zgłosił się do programu A-1 przy 56 Skrzydle Operacji Specjalnych. Przeniesiony do Tailandii uczestniczył w 67 misjach bojowych. Po powrocie do kraju został ponownie przydzielony do bazy Tyndall. Podczas swojej kariery pilota Murray wylatał ponad 6000 godzin oraz 1000 godzin na samolotach cywilnych. Po 29 latach aktywnej służby w USAF i CIA Murray przeszedł na emeryturę w stopniu pułkownika i osiadł w Gardnerville w Nevadzie.

Jack Layton

W ramach porozumienia pomiędzy USAF i NASA Jack Layton latał na przekazanych do NASA YF-12, które w istocie były tajnymi wówczas SR-71 Blackbird. Oznaczenie YF-12A wprowadzono ze względów politycznych - NASA nie miała formalnej zgody na posiadanie maszyny służącej do wywiadu strategicznego. 24 sierpnia 1971 podczas jednego z lotów doszło do wycieku paliwa w wyniku czego dwóch pilotów w tym Jack Layton zmuszonych było do katapultowania się. Obaj piloci przeżyli, natomiast maszyna rozbiła się na pustyni. Niewiele wiadomo jednak na temat samej służby Laytona w Groom Lake oraz rodzaju misji jakie wykonywał w czasie swojego pobytu w Nevadzie.

Walter Ray

Walter Ray należał do grona pilotów "cywilnych" Lockheed'a. Po wciągnięciu go do programu OXCART stał się pilotem CIA. 5 stycznia 1967 jego A-12 (60-6928/125) rozbił się podczas "rutynowego lotu" z Groom Lake. Pilot zginął. Tego dnia Ray wyleciał na maszynie z oznaczeniem 928 - skrócona wersja numeru 60-6928 znanego również jako Article 125 (nazwa Lockheed'a). Ray był pierwszym pilotem, który zginął podczas lotu testowego w Groom Lake. Był doświadczonym pilotem z całkowitą liczbą 3354 godzin lotów w tym 358 na A-12. Do programu OXCART dołączył 7 listopada 1962. Ray podniósł w powietrze swój A-12 z pasa w Groom Lake minutę po zaplanowanej godzinie startu i skierował się na pn-wsch wykonując misję opisaną kryptonimem "66-12" używając swojego wywołania "Dutch 45". Tuż po starcie nastąpiło tankowanie w powietrzu, które przeszło bez przeszkód. Po wzniesieniu i uzyskaniu prędkości 3,1 Macha samolot ponownie obniżył lot dostosowując prędkość do kolejnego tankowania. Drugie tankowanie również przebiegło bez przeszkód, jednakże tym razem ilość paliwa, które pobrał była mniejsza od zakładanej. Ray planował ograniczyć nieco parametry lotu w taki sposób, aby mógł zrealizować swoją misję i powrócić do Groom Lake. O 15:22 lecąc nad Farmington, New Mexico zauważył zbyt niską wartość paliwa na wskazaniach w kokpicie. "Nie mam pojęcia gdzie podziała się reszta paliwa" - złożył raport do wieży w Groom. O 15:52 powiadomił o niskim poziomie paliwa w pobliżu Hanksville, Utah. O 15:56:27 Ray był około 208km od Groom. Pięć minut później poinformował wieżę, że leci na resztkach paliwa, z włączoną kontrolką poziomu paliwa i że silniki zaczynają zmniejszać swój ciąg. O 16:03 Ray przekazał ostatni komunikat, w którym stwierdził, że do planowanego lądowania zostało mu 10 minut, ale oba silniki przestały pracować i że zaczyna się katapultować. W tym momencie kontakt został przerwany. Ray katapultował się. Podczas tej operacji nie zadziałał system oddzielenia fotela od pilota i Ray spadł na ziemię wraz z ciężkim fotelem ponosząc śmierć na miejscu. W niecałe 30 minut po katastrofie z bazy Nellis zostały wysłane dwa T-33 i jeden F-101 oraz dwa helikoptery w celu odszukania miejsca upadku A-12 i pilota. Zbliżała się noc i poszukiwania nie dawały rezultatu. Rankiem następnego dnia wysłano U-2 w celu sfotografowania całego otoczenia. O 15:06 6 stycznia, 23 godziny po wypadku odnaleziono rozbitą maszynę. Dopiero dzień później, o godz 14:00 odnaleziono ciało pilota Walter'a Ray'a.

Jack Weeks

A-12 (60-6932/129) zaginął w rejonie Morza Południowochińskiego 5 czerwca 1968. Była to ostatnia misja A-12, który wyleciał z bazy Kadena na Okinawie. W związku z tajnością misji pilota Weeks'a stracony A-12 zakwalifikowano jako SR-71.

William L. Skliar

Ur. 2 stycznia 1926 w Nowym Jorku. Był jednym z pilotów, którzy weszli do programu OXCART w Groom Lake rekrutujących się z grona pilotów testowych Lockheed'a. Bill latał na treningowej wersji A-12 na silnikach J-75. Podczas pobytu w Groom Lake "przesiadł się" z typu A-12 na YF-12. Gdy powrócił do Sił Powietrznych otrzymał awans na pułkownika. 11 kwietnia 1969 przeżył katapultowanie podczas startu z SR-71 w momencie, gdy pękła jedna z opon podwozia. Po przejściu na emeryturę zajmował się sportowymi wersjami samolotów (Formuła 1 w samolotach). Podczas jednego z takich wyścigów doszło do wypadku, w którym jego samolot rozbił się na pustyni.

Piloci testowi Lockheed Skunk Works

Louis Schalk

Ur. 29 maja 1926 w Alden, Iowa. Absolwent West Point w 1948, swoją pierwszą odznakę skrzydeł otrzymał w bazie Nellis, Nevada. Przydzielono go do 86 Skrzydła myśliwsko-bombowego w Niemczech. Po powrocie do kraju otrzymał przydział do bazy Craig, Alabama, gdzie uzyskał dyplom instruktora lotu. Jako instruktor lotów został przeniesiony do bazy Laredo, Texas. W 1954 ukończył z pierwszą lokatą Szkołę Pilotów Eksperymentalnych w bazie Edwards, Kalifornia. Jego przełożonymi byli wtedy m.in. Pete Everest i Chuck Yeager. Przez trzy lata testował różne rodzaje samolotów (F-100, F-101, F-104). W czerwcu 1957 Schalk dołączył do Pilotów testowych Lockheed'a. W 1959 został wybrany przez Kelly'ego Johnsona na szefa pilotów testowych Lockheed Advanced Development Program - znanego jako "Skunk Works". Schalk był projektantem kokpitu A-12, a także konsultantem w wielu sprawach związanych z napędem wykorzystywanym później w A-12, YF-12 i SR-71 Blackbird. 26 kwietnia 1962 Louis Schalk odbył pierwszy lot A-12 nazywanego wtedy przez Locheed'a Article 121. Lot był w całości utrzymany w tajemnicy, trwał ok. 40 minut. Natomiast pierwszy lot oficjalny miał miejsce 30 kwietnia 1962. Schalk latał na ponad 70 różnych maszynach. Na swym koncie miał zaliczone ponad 5000 godzin lotu. Uczestniczył w misjach, z bezpośredniego rozkazu prezydenta Eisenhowera, potem Kennedy'ego, a także Johnsona. Zmarł 16 sierpnia 2002 na leukemię. Louis Schalk - jedna z większych gwiazd na niebie nad Area 51

James D. Eastham

Ur. w El Dorado, Kansas. Karierę pilota rozpoczął w 1942. Był instruktorem lotu na wielu maszynach w bazach: Randolph (Texas), El Reno (Oklahoma). Całkowity czas wylatanych godzin - 10000. Podczas lotów testowych pracował jednocześnie dla korporacji Hughes oraz Lockheed. Był pierwszym pilotem, który leciał YF-12, drugi w SR-71, trzeci w A-12. Jest autorem instrukcji obsługi i lotu YF-12.

Bob Gilliland

Absolwent Akademii Marynarki Wojennej z 1949. Tego roku wstąpił do dopiero co utworzonych Sił Powietrznych USA. W 1962 Gilliland przystąpił do programu jako oblatywacz prototypów A-11, A-12, YF-12 i SR-71. 22 grudnia 1964 wykonał pierwszy lot SR-71. Był pierwszym i najważniejszym pilotem testowym SR-71. Pierwszy osiągnął najwyższy pułap i prędkość na SR-71. 22 grudnia 1964 odbył swój historyczny lot Article 950 w Palmdale (dzisiaj Plant 42 - miejsce fabryki i testów koncernu Lockheed). Lot trwał 1 godzinę przy prędkości ponad 1600km/h. Kolejne loty przekraczały już 2000 i 3000 km/h. Zaliczył ponad 6500 godzin na różnych samolotach. Nagrodzony Aerospace Walk of Honor za zasługi dla lotnictwa.

Bill Park

Ur. 8 marca 1926 w Columbii. Do armii wstąpił w 1945. Latał w 112 misjach nad Koreą. W 1957 przeszedł do Lockheed'a. W maju 1962 Park dołączył do programu A-12 jako drugi pilot Lou Schalk'a. 9 lipca 1964 trwał test z prędkością 3 Macha. Podczas zbliżania się A-12 60-6939 do Groom Lake zapłonęły kontrolki informujące o nieprawidłowości w stabilizacji lotu, Park musiał katapultować się. Uczynił to na wysokości zaledwie 62 metrów z przechyłem 45 stopni na skrzydło. 30 lipca 1966 Park wraz z pilotem Ray Torick, odpowiedzialnym za odpalenie D-21 z A-12, odbywali lot próbny. Podczas operacji odłączenia D-21 przechylił się do przodu i uderzając w A-12 przełamał go na pół. Obaj piloci musieli się katapultować nad oceanem. W pewnej chwili Ray Torick przez pomyłkę rozhermetyzował swój hełm, w wyniku czego do środka kombinezonu dostała się woda, co było przyczyną jego utonięcia. Po tym wypadku Kelly Johnson zakończył okres testów programu M-21/D-21. 22 grudnia 1966 Bill Park ustanowił rekord prędkości lotu w programie OXCART - ponad 16,300km w 6 godzin. Park kontynuował loty testowe w Groom Lake przesiadając się na prototyp Have Blue w 1978. W maju 1978 Park rozbił pierwszego z dwóch prototypów Have Blue stacjonujących w tym czasie w Groom Lake. Podczas katapultowania pilot został ranny. Odniesione obrażenia, których doznał w czasie wypadku, zmusiły go do opuszczenia programu.

Dowódcy w Groom Lake (program OXCART)

Brig. Gen. Robert J. Holbury

W grudniu 1961 wówczas pułkownik Robert J. Holbury został przydzielony jako Dowódca Wydziału 1 1129 Eskadry Działań Specjalnych (SAS) Sił Powietrznych USA w Groom Lake w Nevadzie.

Col. Hugh "Slip" Slater

Był oficerem Operacji w wydzielonej jednostce (Detachment 1) liczącej 260 osób (program i obsługa maszyn) w Groom Lake. Władzę nad jednostką przejął od Gen. Rberta J. Holbury. Bazą w Groom Lake dowodził od lata 1964 do lata 1966. Pod dowództwem Slatera 1129 SAS zostało przesunięte do Kadena na Okinawie w celu przeprowadzenia operacji Black Shield. 29 maja 1967 w Kadenie płk. Slater zadeklarował gotowość jednostki CYG do działań operacyjnych. Zakończenie operacji związanych z lotami zwiadowczymi programu Black Shield na Okinawie nastąpiło latem 1968.

Groom Lake w latach 60-tych w czasie programów:
GUSTO i OXCART
kliknij na zdjęcie aby uzyskać powiększenie ------->

Utworzenie bazy łączy się bezpośrednio z rozwojem sytuacji w czasie zimnej wojny. Loty testowe U-2, zaistnienie całego programu było przyczyną powstania całej otoczki związanej z Area 51. Położenie bazy z jednej strony wydawało się idealne z punktu widzenia jej ochrony i utrzymania tajności, z drugiej strony pod koniec lat 50-tych i w latach 60-tych doszło do kilku ewakuacji bazy ze względu na podniesiony znacznie poziom radiacji od terytorium Nevada Test Site - tak było w przypadku próby z bombą o nazwie kodowej Hood, która była częścią operacji Plumbob w roku 1957. W związku z sukcesem badań, testów i prowadzonego programu z U-2, CIA i USAF zdecydowało o kontynuacji badań z nowym typem tajnego samolotu o parametrach znacznie wykraczających poza wszystko, co w dziedzinie lotnictwa wojskowego zostało dotychczas powiedziane. Wraz z nadejściem programu OXCART/A-12 wiele rzeczy uległo zmianie: powiększono teren bazy, zbudowano nowe hangary, wydłużono znacznie pas startowy, rozszerzono pas ochrony bazy wraz z obszarem powietrznym wokół Area 51, który wynosił teraz 20x22 mil morskich. Na początku 1962 przewieziono pierwszy prototyp A-12 do Groom Lake. Wkrótce do bazy przybyło pięciu pilotów (nazywano ich także kierowcami). 26 kwietnia 1962 pierwszy A-12 (Archangel) wzniósł się w powietrze z pasa startowego Watertown (nazwa bazy przez pracowników CIA). Do końca 1964 przeprowadzono 1160 lotów, łączna ilość czasu lotów wyniosła 1616 godzin. W Groom Lake stacjonowało wtedy jedenaście jednostek A-12: 4 zarezerwowano do testów, pozostałych 7 przydzielono do 1129 wydziału operacji specjalnych - SAS (Special Activities Squadron). Krytyczna sytuacja w Azji w roku 1965 spowodowała nagłe zapotrzebowanie na loty zwiadowcze nowych prototypów. Stało się to bezpośrednią przyczyną zaistnienia programu Black Shield i przeniesienia programu OXCART do bazy Kadena na Okinawie. W pierwszej fazie programu w Kadena AFB miały stacjonować 3 maszyny A-12 z załogą liczącą ok. 225 osób - dwa razy do roku przez okres 60 dni. Pierwszy przerzut nastąpił 17 maja. 22 maja przyleciała jedna maszyna A-12 (#131) - lot bezpośredni trwał 6 godzin i 6 minut z Groom Lake do Kadena AFB na wyspie Okinawa. 29 maja 1967 załoga programu Black Shield była już gotowa do pierwszych zadań operacyjnych. Pod dowództwem pułkownika Hugh C. "Slip" Slater'a (d-ca programu i bazy w Groom Lake) 260 osób zostało wysłanych z Area 51 do bazy Kadena. W okresie pomiędzy 16 sierpnia a 31 grudnia 1967 zaplanowano 26 misji. Wykonano 15 lotów zwiadowczych; 4 nad Pn Wietnamem, 2 nad Pn Koreą. Na początku marca 1968 do bazy na Okinawie zaczęły przybywać pierwsze SR-71 Blackbird. A-12 stanowiły wtedy rezerwę. Ostatnia misja programu OXCART w ramach Black Shield miała miejsce 8 maja 1968 nad Pn Koreą. Po tej misji wydział z Groom Lake przygotowywał się do powrotu do macierzystej bazy nad wyschniętym jeziorem w Nevadzie.

źródło i zdjęcia: Roadrunners Internationale

Dreamland Online